باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای یا باترفلی ولو BUTTERFLY VALVE يكي از ساده‌ترين شيرهايي كه كاربرد صنعتي آن در واحدهاي نفت و پتروشيمي متداول است شير صنعتي پروانه‌اي است. ساختمان آن از يك بدنه معمولي و يك صفحه مدور كه تقريباً در وسط قرار دارد تشكيل شده است. اين صفحه حول ميله‌اي در حدود °۹۰ مي‌گردد و بوسيله اهرمي به قسمت حركت دهنده شير وصل مي‌باشد. اين محرك ممكن است دستي يا بوسيله فشار هوا يا برق باشد. شيرهاي پروانه اي كوچك را در اندازه‌هاي ۱ اينچ الي ۲۴ اينچ مي‌سازنند.
باترفلای ولوهای خارج مرکز با توجه به تعداد خروج از مرکزیت هایی که دیسک دارد به سه حالت دیسک آفست (Offset)، دابل آفست (double offset) و تریپل آفست (Triple offset) طبقه بندی می شوند. شایان ذکر می باشد که آببندی شیرهای خارج مرکز اصولا به صورت فلز به فلز می باشد اما آبندی شیرهای هم مرکز عموما توسط لاستیک انجام می شود. در این مقاله از فانو نکات لازم و ضروری برای خرید شیر پروانه ای ارائه شده است.
باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای (Butterfly Valve) چیست؟
شیر پروانه‌ای یا باترفلای ولو از دسته شیرهای ربع‌گرد است که برای باز و بسته کردن و تنظیم جریان سیال به کار می‌رود. شیر پروانه‌ای يكي از ساده‌ترين انواع شیرآلات صنعتی است كه كاربرد آن در واحدهاي نفت و پتروشيمي متداول‌تر است. با این وجود، کاربرد گسترده‌ای در سایر صنایع نیز دارد.
ساختمان شیر پروانه‌ای از يك بدنه معمولی، يك صفحه مدور كه تقريباً در وسط قرار دارد، یک دیسک جهت باز و بسته شدن مسیر سایل و لاستیک آببندی تشكيل شده است. اين صفحه حول ميله‌ای در حدود ۹۰ درجه می‌گردد و باز و بسته کردن آن بصورت دستی بسیار ساده است؛ کافی است اهرم شیر پروانه‌ای را به اندازه 90 درجه حول محور بچرخانید، شیر به سادگی باز و بسته خواهد شد.
با اینکه در طول فرایند باز و بسته شدن جریان، دیسک در مسیر سیال قرار دارد، افت فشار چندانی ایجاد نمی‌کند؛ زیرا در حالت کاملا باز، دیسک موازی با خط لوله و محور حرکت جریان سیال قرار می‌گیرد.
انواع شیرهای پروانه ای براساس ساختار بدنه
شیر های پروانه ای براساس نوع انتهای بدنه، انواع مختلفی دارند:
-شیر پروانه ای با انتهای ویفری (Wafer Type Ends Butterfly Valve)
-شیر پروانه ای با انتهای لاگ (Lug Type Ends Butterfly Valves)
-شیر پروانه ای با انتهای فلنجی (Both flanged Ends Butterfly Valve)
شیر پروانه ای با انتهای جوشی (Welded Typed Ends Butterfly Valves)
شیر پروانه ای با انتهای ویفری (Wafer Type Ends Butterfly Valve):
بدنه ویفری در شیرهای پروانه ای از این نوع، بین فلنج های لوله قرار می گیرد و پیچ و مهره های فلنج بدنه شیر را احاطه می کند. شیر پروانه ای از نوع ویفری به راحتی نصب می شود اما نمی توان از آن به عنوان شیر جداکننده (Isolation valve) استفاده کرد.
شیر پروانه ای با انتهای لاگ (Lug Type Ends Butterfly Valves):
شیر پروانه ای با انتهای لاگ، در روی بدنه اش حاشیه هایی بیرون زده وجود دارد که سوراخ ها محل عبور پیچ و مهره هایی هستند که با پیچ و مهره های فلنج ها یکی هستند.
شیر پروانه ای با انتهای فلنجی (Both flanged Ends Butterfly Valve):
در شیرهای پروانه ای فلنجی، ابعاد فلنج بدنه شیر با فلنج لوله یکی است.
شیر پروانه ای با انتهای جوشی (Welded Typed Ends Butterfly Valves):
شیرهای پروانه ای جوشی برای سیستم های فشار بالا استفاده می شوند و مستقیماً به لوله جوش می خورند.
در نوع متداول شیر پروانه‌ای از لاستیک‌های آببندی الاستومری استفاده می‌شود، با وجود این، بسته به نوع کاربرد می‌توان از رینگ‌های سخت نیز برای این منظور استفاده کرد. محرك یا عملگر شیر پروانه‌ای ممكن است بر اساس سایز و نوع کاربرد آن به صورت دستي باشد يا در سایزهای بزرگتر به‌وسيله گیربکس فشار هوا يا برق فعال شوند. شیر پروانه‌ای را در اندازه‌‌های مختلفی از ۱ اينچ الي ۲۴ اينچ می‌سازند که سایزهای متداول آن عبارتند از 2، 1/2 2، 3 الی 12 اینچ.
انواع شیر پروانه‌ای از لحاظ جنس بدنه
شیر پروانه‌ای بسته به کاربرد آن و نوع سیالی که در سیستم جریان دارد ممکن است از متریال مختلفی ساخته شوند. انواع متداول شیر پروانه‌ای از نظر جنس بدنه عبارتند از:
نوع شیر پروانه ای
شیر پروانه‌ای چدنی :
این جنس از شیر پروانه‌ای در سیستم‌هایی که سیال غیر خورنده در آن جریان دارد استفاده می شود.
شیر پروانه‌ای چدنی با دیسک استیل:
این جنس شیر پروانه‌ای برای مواردی است که سیال خورنده در سیستم در جریان است (شیر پروانه‌ای فلنج‌دار مستثنی است و دیسک استیل ندارد). در شرایط خاصی که علاوه بر خورندگی، سیال حاوی کلر یا نمک باشد استفاده از دیسک استنلس استیل توصیه می‌شود.
شیر پروانه‌ای استنلس استیل :
بیشترین کاربرد شیر پروانه‌ای استنلس استیل در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، صنایع دریایی، سیستم‌های کنترل سوخت، صنعت کاغذسازی و خمیر کاغذ و به‌طور کل محیط‌های خورنده است. شیر پروانه‌ای استنلس استیل برای سیالات غیر خورنده با دمای بسیار پایین (از 268- درجه) یا بسیار بالا (تا 649 درجه) نیز مناسب است.
شیر پروانه‌ای فولادی:
شیر پروانه‌ای فولادی عموما برای سیالات غیر خورنده مانند آب، روغن و گاز در دماهای بین (30-) تا 400 درجه سانتیگراد مناسب‌اند.
شیر پروانه‌ای UPVC :
این شیرها قیمت بسیار پایین‌تری دارند، به آسانی نصب و بهره‌برداری می‌شوند و گشتاور مورد نیاز برای باز و بسته کردن آنها پایین است.
انواع شیر پروانه‌ای از نظر موقعیت پروانه
شیر پروانه‌ای از نظر موقعیت قرار گیری پروانه به دو نوع سنتریک یا کم فشار و خارج از مرکز یا عملکرد بالا تقسیم می‌شود.
باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای سنتریک برای کارکرد کم دما و کم فشار طراحی می‌شود که در آن محور دیسک و شفت سنتریک هستند. زمانی که شیر در حالت باز قرار دارد، دیسک جریان را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند و خود دیسک در وسط جریان و موازی با آن قرار می‌گیرد. در این نوع شیر پروانه‌ای، از آببند ارتجاعی (آببند نرم) از جنس EPDM، NBR، Viton و … برای آببندی استفاده می‌گردد و علاوه بر آببند، ممکن است با توجه به نوع کاربری از پوشش داخلی نیز برای آن استفاده گردد.
در این نوع شیر پروانه‌ای، دمای عملکرد شیر به نوع لاستیک آببند مورد استفاده در آن و قابلیت تحمل دمایی لاستیک آببند بستگی دارد. شیر پروانه‌ای سنتریک معمولا در کلاس‌های 150 و 300 تولید می‌شوند.
در نوع دیگری از شیر پروانه‌ای که به عملکرد بالا یا خارج از مرکز نیز معروف است، دیسک خارج از مرکز شیر قرار دارد و محور شفت نیز خارج از مرکز دیسک قرار دارد. این نوع شیرآلات صنعتی برای باز و بسته کردن و هم چنین قطع و وصل سریع جریان استفاده می‌شوند.
انواع نشیمن‌گاه
باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای می‌توانند نشیمن‌گاه‌هایی از نوع فلزی، نشیمن‌گاه نرم، و یا به صورت پوشش کامل بدنه و دیسک داشته باشند. از چپ به راست، تصویر اول مربوط به نشیمن‌گاه نرم با پوشش کامل بدنه و دیسک است. تصویر دوم یک نشیمن‌گاه نرم با دیسک فلزی و تصویر سوم شیر پروانه‌ای با نشیمن‌گاه و دیسک فلزی را نشان می‌دهد. دیسک در شیرهای پروانه‌ای می‌تواند به صورت دایره‌های هم‌مرکز (Concentric) یا خارج از مرکز (Eccentric) با بدنه باشد.
شیر پروانه‌ای Zero Offset
از این مدل شیرهای پروانه‌ای در سرویس‌هایی با دما و فشار پایین استفاده می‌کنند. در این طراحی، محور دیسک و شفت با بدنه شیر متحدالمرکز می‌باشند. در موقعیت باز، دیسک، جریان را به دو نیمه‌ی مساوی تقسیم می‌کند، به وسیله‌ی یک دیسک در مرکز و که موازی با جریان قرار دارد.
این مدل از شیر، نشیمن‌گاه مقاوم دارد. هنگامی که دیسک فرم نشیمن‌گاه نرم را تغییر می‌دهد، آببندی صورت می‌گیرد. در حین عملیات باز و بسته کردن شیر بین دیسک و نشیمن‌گاه اصطکاک به وجود می‌آید که از معایب نوع Zero offset به شمار می‌رود.
شیر پروانه‌ای Double Offset
دیسک در این نوع، از محور مرکزی شیر و بدنه آن انحراف دارد. این انحراف در زمان عملیات باعث بالا رفتن میزان آببندی می‌شود.
Double Offset باز و بسته کردن شیر را راحت‌تر می‌کند زیرا اصطکاک وارده تنها در چند درجه اول هنگام باز کردن و چند درجه آخر هنگام بستن (تقریبا 10 درجه) اعمال می‌شود.
این مدل از شیر، نشیمن‌گاه مقاوم دارد. هنگامی که دیسک فرم نشیمن‌گاه نرم را تغییر می‌دهد، آببندی صورت می‌گیرد. در حین عملیات باز و بسته کردن شیر بین دیسک و نشیمن‌گاه اصطکاک به وجود می‌آید که از معایب نوع Zero offset به شمار می‌رود.
شیر پروانه‌ای Triple Offset
در طراحی هندسی نشیمن‌گاه این نوع از شیرهای پروانه‌ای سه انحراف وجود دارد. این طراحی فرآیند چرخش بدون اصطکاک دیسک را تضمین می‌کند.
تماس فقط در نقطه نهایی بسته شدن با زاویه 90 درجه به عنوان یک توقف مکانیکی انجام می شود؛ این نوع طراحی معمولاً برای حالتی که Seat فلزی داشته باشیم استفاده می‌شود.
خصوصیات و کاربرد شیر پروانه‌ای
باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای برای باز و بسته کردن و کنترل جریان در سرویس های مختلف سیالات، بخصوص مایعات غلیظ، به‌کار می‌رود. یکی از مهم‌ترین ویژگی شیر پروانه‌ای عملکرد سریع در کنار افت فشار پایین است. تنها در یک ربع چرخش اهرم، شیر از حالت کاملا بسته به حالت کاملا باز و بر عکس تغییر وضعیت می‌دهد. از این شیر می‌توان هم برای جریانات کم فشار و با دمای پایین استفاده کرد و هم برای جریانات پرفشار و با دمای بالا.
شیر پروانه‌ای به ویژه در سیستم‌هایی که جلوگیری از افت فشار اهمیت بالایی دارد، از محبوبیت بالایی برخوردار است. استفاده از شیر پروانه‌ای راهکاری نسبتا کم هزینه و تعمیر و نگهداری آن ساده‌تر است. از شیر پروانه‌ای در سیستم‌هایی که در آنها حجم بالایی از آب جابه‌جا می‌شود نیز استفاده می‌شود. در صنایع مختلف عمدتا در سیستم‌های زیر از شیر پروانه‌ای استفاده می شود:
- سیستم‌های خنک کننده و سیستم‌های اطفا حریق
- مایعات غلیظ نظیر دوغاب
- سرویس‌های وکیوم و مکش
- در سیستم‌های مربوط به صنایع غذایی، دارویی، نفت و گاز، پتروشیمی، کاغذ و خمیر کاغذ و بسیاری صنایع دیگر
- سیستم‌های پر فشار و دما بالای بخار و آب
- سیستم‌های گاز و هوای فشرده
- در لوله‌كشي آب و فاضلاب
- سیستم‌های هيدروليكي
عملگرهای شیر پروانه‌ای چه هستند؟
برای باتر فلای ولو یا شیر پروانه ای بر اساس سایز، محل به کارگیری و گشتاور مورد نیاز برای باز و بسته کردن شیر، ممکن است از عملگرهای دستی، گیربکسی، برقی، پنوماتیکی یا کنترلی استفاده شود که عملگر دستی متداول‌ترند و برای شیر پروانه‌ای با سایز کوچک و متوسط استفاده می‌شوند. بنابراین، گاها شیر پروانه‌ای را بر اساس نوع عملگر آن به انواع زیر تقسیم می‌کنند:
- شیر پروانه‌ای ویفری اهرمی (عملگر دستی)
- شیر پروانه‌ای ویفری گیربکسی
- شیر پروانه‌ای فلنجی گیربکسی (گیربکس‌دار)
- شیر پروانه‌ای با عملگر برقی
- شیر پروانه‌ای با عملگر پنوماتیک (جک بادی)
- شیر پروانه‌ای کنترلی (باترفلای کنترل ولو)
تفاوت شیر پروانه‌ای ویفری با لاگ تایپ و فلنج‌دار چیست؟
اجزای اصلی ساختمان شیر پروانه‌ای عبارت‌اند از بدنه دایره‌ای، دیسک گرد، بوش، لاستیک آببندی، دیسک، شفت بلند و کوتاه، اورینگ، واشر آببندی، درپوش انتهایی. شیر پروانه‌ای از نظر نوع اتصال نیز به دو نوع فلنج‌دار و بدون فلنج تقسیم می‌شود.
شیر پروانه‌ای بدون فلنج جهت استفاده بین دو فلنج قرار می گیرد که به نوع ساده آن شیر پروانه‌ای ویفری می‌گویند. شیر پروانه‌ای ویفری در سایزهای متوسط دو عدد گوشواره در قسمت بالا دارد. همچنین، در سایزهای بزرگ چهار عدد گوشواره بصورت دوتایی در قسمت بالا و پایین سطح خارجی مجرای شیر قرار دارند که وظیفه کنترل وزن و ارتعاشات شیر در هنگام عبور جریان را به عهده دارند. شیر پروانه‌ای ویفری عموما در سایزهای زیر 12 اینچ تولید می‌شوند.
شیر پروانه‌ای بدون فلنج، علاوه بر نوع ویفری، نوع دیگری نیز دارد که به آن شیر پروانه‌ای انتهای خط یا لاگ تایپ می‌گویند. شیر پروانه‌ای لاگ تایپ یا انتهای خط، دارای چهار الی بیست حلقه (بسته به سایز شیر) در اطراف محیط خارجی مجرای اصلی شیر است که با قرار گرفتن در بین دو فلنج به آنها پیچ و مهره می‌شود. در واقع، تفاوت اصلی شیر پروانه‌ای لاگ و شیر پروانه فلنج‌دار در این است که شیر پروانه‌ای فلنج‌دار دارای دو سطح دایره‌ای سوراخ‌کاری شده (گوشواره) در دو سمت شیر است که حالت فلنج دارد، در حالی که در شیر پروانه‌ای لاگ تایپ، بسته به سایز شیر، چهار الی بیست حلقه متصل به محیط خارجی شیر، تنها، محل عبور پیچ فلنج های متصل به خط لوله است که به تثبیت شیر کمک می کند.
نحوه عبور جریان از شیرهای پروانه ای به چه صورت است؟
با توجه به اینکه بیشترین جریان در شیر پروانه ای زمانی می افتد که بندآور حالت موازی نسبت به جریان داشته باشد لازم است که بدانیم در زوایای مختلفی که بند آور با جریان می سازد مقدار جریان عبوری از شیر چه مقدار خواهد بود. در جدول زیر برحسب سایز شیر پروانه ای و مقدار زاویه ای که بندآور با جریان می سازد مقدار جریان عبوری از شیر نشان داده شده است.
۹۰ درجه هنگامی است که بندآور شیر پروانه ای کاملاً باز است و ۰ درجه هنگامی است که شیر کاملاً بسته است.
شیر پروانه ای با حرکت چرخشی برای قطع و وصل کردن جریان و همچنین تنظیم جریان مورد استفاده قرار می گیرد.
شیر پروانه ای دارای عملکرد آسان و سریع می باشند چون ۹۰ درجه چرخش دستگیره ، مجرابند را از حالت کاملاً بسته به حالت کاملاً باز تغییر وضعیت می دهد . شیرهای پروانه ای بزرگتر دارای عملگرهایی مختلفی بصورت دستی،پنوماتیک،وهیدرولیک می باشد. این شیرها مزیتهای فراوانی نسبت به سایر شیرها دارند. خصوصاً در سایزهای بزرگ از این نمونه شیرها استفاده می گردد.
این شیر بر روی خطوط انتقال گاز و مایع در فشار های کم و جریان های Slurry مورد استفاده قرار می گیرد .استفاده از این شیر در فشارهای بالا به دلیل نشتی توصیه نمی شود.
از مزایای شیر پروانه ای سبکی وزن ، ارزانی قیمت ، نداشتن قطعات لغزنده و کشویی ، قابلیت کنترل ، ساخت صفحه دیسک از موارد مختلف فلزی و غیر فلزی می باشد. و از دیگر مزایای این شیرها نداشتن محفظه ای برای به دام انداختن سیال و در نتیجه جلوگیری از خوردگی می توان اشاره کرد.عمل آب بندی در شیرهای پروانه ای بصورت Metal-Soft Seat می باشد .
مزایا و معایب شیر پروانه‌ای
طبیعتا همانند سایر انواع شیرآلات صنعتی، شیر پروانه‌ای نیز مزایا و معایب خود را دارد که در جدول زیر به آنها اشاره شده است:
مزایای شیر پروانه‌ای
- به دلیل طراحی خاص خود، نسبت به سایر انواع شیرآلات، نظیر شیر سوزنی و شیر فلکه کشویی، نیاز به فضای کمتری دارد.
- وزن سبک
- به دلیل ربع گرد بودن، به راحتی باز و بسته می‌شود و زمان کمتری برای باز و بسته شدن نیاز دارد.
- گسترده سایز بالا از 1 اینچ تا 24 اینچ
- افت فشار پایین
- قابلیت نصب در حالت های مختلف افقی، عمودی و…
معایب شیر پروانه‌ای
- کاویتاسیون و خفگی جریان دو نگرانی عمده در استفاده از شیر پروانه‌ای است.
- × حرکت دیسک کنترل نشده و تحت تأثیر تلاطم جریان است.
- × دیسک با زاویه بین 30 تا 80 درجه باز می‌شود.
- × محل نصب شیر و جهت نصب آن متاثر از سایر اجزای پایپینگ است.
بنابه آنچه در مورد معایب شیر پروانه‌ای گفته شد، در به‌کارگیری این شیرها مواردی را باید در نظر گرفت که این موارد در ادامه آمده است:
به دلیل اینکه دیسک شیر پروانه‌ای کنترل نشده است، قابلیت عملکردی شیر تحت تاثیر خصوصیات جریان قرار دارد. بنابراین، شیر پروانه‌ای نباید در قسمت پایین دست منبع تلاطم جریان از جمله نازل تخلیه پمپ، زانو، شیر کنترل یا انشعاب T شکل قرار گیرد. برای به حداقل رساندن اثرات تلاطم جریان باید شیر را به اندازه 4 تا 6 برابر قطر آن دورتر از منبع تلاطم جریان نصب کرد.
همچنین، شفت شیر پروانه‌ای باید با قسمتی از زانو که جریان از آن خارج می‌شود و یا خروجی پمپ در یک صفحه قرار داشته باشند (از نظر پوزیشن فضایی). زمانی بیش از یک قطعه و یا اتصالات در قسمت بالا دست شیر پروانه‌ای وجود داشته باشد، در تعیین جهت شفت آن، قطعه مجاور و موقعیت مکانی آن نیز باید در نظر گرفته شود.
هنگامی که از شیر پروانه‌ای برای کنترل سریع جریان استفاده می‌شود، باید در قسمت پایین دست شیر طول مناسبی از لوله در نظر گرفته شود تا جریان متلاطم پیش از تغییر مسیر فرصت آرام شدن داشته باشد.
شیر پروانه‌ای اساسا یک شیر دوطرفه است. بنابراین، در شیر پروانه‌ای عملکرد بالا (دما و فشار بالا) و برخی اوقات در مورد شیر پروانه‌ای کم دما و کم فشار، ممکن است به دلیل وجود بار رزرو بر روی دیسک، گشتاور فعال‌سازی بالاتری برای باز یا بسته کردن شیر نیاز باشد.
بین شیر پروانه‌ای یا شیر کشویی، کدام یک انتخاب بهتری هستند؟
در برخی موارد استفاده از شیر پروانه‌ای به استفاده از شیر فلکه کشویی اولویت داده می‌شود که در زیر به تعدادی از این موارد اشاره می‌شود:
عملیات نصب و راه‌اندازی شیر پروانه‌ای به دلیل وزن سبک و طراحی خاص آن، نسبت به شیر فلکه کشویی راحت‌تر است و فضای کمتری اشغال می‌کند. این مورد به‌ویژه در شرایطی که محدودیت فضا وجود داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است.
باز و بسته کردن شیر پروانه‌ای نسبت به شیر فلکه کشویی سریع‌تر انجام می‌گیرد.
شیر پروانه‌ای دارای شفت کوتاه‌تری نسبت به شیر فلکه کشویی است و این به معنی مشکلات کم‌تر در دسترسی است.
شیر پروانه‌ای به دلیل وزن کم و ملزومات کم هزینه، ارزان‌تر از شیر فلکه کشویی است.
شیر پروانه‌ای چدنی ویفری اهرمی، لاگ تایپ و فلنج‌دار میراب
شیر پروانه‌ای ویفری میراب برای نصب بین فلنج‌هایی مناسب است که سوراخ‌کاری آنها بر منطبق بر استاندارد DIN EN 1092-1 بوده و فشار کاری سیستم تا فشار 16 بار (کلاس 150) باشند (از سایز 300 به بالا طبق سفارش). در این نوع شیرها نیازی به واشر آببندی نیست و استفاده از واشر آببندی عملکرد شیر را مختل می‌کند. شیر پروانه‌ای لاگ تایپ نیز جهت نصب در انتهای خط طبق مشخصات فوق عرضه می‌شود.
طراحی شیرهای پروانه‌ای فلنج‌دار میراب به صورت دوبار خارج از مرکز (double eccentric) است. مناسب بودن شکل و فرم پروانه برای عبور جریان، رینگ آببندی یکپارچه، آببندی از هر دو طرف، قابلیت تعویض و تنظیم لاستیک آببندی در حالتی که شیر بسته است از مشخصات این شیر پروانه‌ای فلنج‌دار میراب است.
راهنمای انتخاب و خرید شیر پروانه‌ای
همانند سایر شیرآلات صنعتی، برای انتخاب شیر پروانه‌ای مناسب باید نوع سیال، فشار و دمای کاری و نوع اتصال مدنظر قرار گیرد. علاوه بر این، باید فضا و محیط نصب شیر نیز در انتخاب نوع شیر پروانه‌ای مدنظر قرار گیرد. بیشترین موارد خرابی‌های شیر پروانه‌ای مربوط به لاستیک آببندی شیر پروانه‌ای است. به همین دلیل علاوه براهمیت انتخاب متریال بدنه و دیسک، متریال سیت شیر پروانه‌ای از اهمیت بیشتری برخورداراست.
برای انتخاب متریال مناسب به جدول طبقه‌بندی شیر پروانه‌ای بر اساس جنس بدنه، در همین نوشته مراجعه نمایید.
برای مثال برای سیالات اسیدی تا دمای 130 درجه سانتیگراد از شیر پروانه‌ای سیت تفلون و برای سیال های اسیدی دمای بالاتر از 130 درجه سانتی گراد از سیت فلزبه فلز استفاده می‌شود و از سیت NBR، EPDM و نیکل آلومینیوم برنز هم به ترتیب برای آب سرد و آب گرم وآب شور با توجه به شرایط کاری استفاده می‌شود.
سخن پایانی
باید توجه داشت که برای شیرهای پروانه‌ای فلنج‌دار عموما دیسک استنلس استیل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد؛ زیرا در شیر پروانه‌ای فلنج‌دار، علاوه بر دیسک قسمتی از بدنه شیر نیز با سیال در تماس است و ممکن است در معرض خوردگی قرار گیرد. به علاوه، در نوع متداول شیرهای پروانه‌ای، عملگر دستی معمولا در حالت فلنج‌دار مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
