شیر یکطرفه چیست ؟ موارد استفاده از شیریکطرفه

شیر یکطرفه چیست ؟

شیر های یکطرفه به نوعی از شیرهای صنعتی اتلاق می شوند که از یکطرف امکان عبور مایعات دارند و امکان برگشت آن میسر نیست یعنی در زمان برگشت آب مسیر آب ورودی مسدود می شوند گاهی در بازار این شیرها با نام چک ولو یا شیرخودکار هم نام برده می شوند که نوعی از انواع شیرهای صنعتی محسوب می شوند. طراحی این شیرها به گونه ای است شیر خودکار را معمولا در جنس های مختلفی مانند برنجی ، استیل ، نیکل ، آلومینیوم ، چدن ، فولاد و برنز می سازند و آنها در کل در دو نوع کلی سوپاپی و لولایی تولید می شوند در سیستمی که پمپ به کار رفته باشد باید از شیر یکطرفه هم در آنها به کار رود محل قرارگیری این شیرها معمولا بعد از پمپ می باشد که در زمان جریان یافتن سیال ها با سرعت افزایش می یابند و هنگام کاهش فشار یا قطع آب آب به داخل لوله ها بازگشت نداشته باشند  .

معرفی انواع شیر یک طـرفه

انواع این محصول عبارتند از:

• شیر یک طـرفه دریچه ای
• شیر یک طـرفه لولایی ویفری
• شیر یک طـرفه سوپاپی

شیر یک‌طرفه دریچه‌ای

در شیر یک‌طرفه لولایی دیسک به‌صورت عمودی به بدنه با پین لولا می‌شود و با فشار سیال در جهت ورود تا ۱۸۰ درجه دیسک بالا می‌رود و سیال عبور می‌کنند و با افت فشار سیال و تغییر مسیر برگشت سیال دیسک پایین آمده و مانع عبور سیال می شود.

تلاطم و آشفتگی در شیر یک طرفه در یچه ای بسیار کم می باشد و معمولا در طراحی خطوط پایپینگ همراه با گیت ولو شیر یک طرفه دریچه ای (یک طرفه نوسانی) استفاده می شود و می توان شیر یک طرفه رام به صورت افقی و هم به صورت عمودی نصب کرد. توصیه می شود در خطوطی که سیال دارای تلاطم و آشفتگی می باشد و ممکن است با ضربه های ایجاد شده (ضربه قوچی) به دیسک و متعلقات شیر یک طرفه دریچه ای آسیب وارد شود استفاده نشود.

شیر یک طـرفه لولایی ویفری (شیر یک طرفه دریچه ای صفحه ای)

ساختار کلی شیر یک طرفه دریچه ای ویفری همانند شیر یک طرفه دریچه ای استاندارد می باشد ولی تقاوت آن ها در نوع بدنه می باشد که در این نوع بدنه ویفری (بین فلنجی) می باشد، و افت فشار اندکی را دارد و در در سیستم های تاسیسات بدلیل عدم فضای کافی از شیر یک طرفه ویفری لولایی استفاده می شود و دیسک با حرکت ۹۰ درجه یا همان شبه آونگی با فشار سیال حرکت کرده و سیال را از خود عبور می دهد و در حالتی که شیر باز می باشد افت فشار آن نسبت به سایر حالت های شیر پروانه ای کمتر می باشد. از مزایا شیر یک طرفه لولایی ویفری می توان به وزن و ابعاد کم و آببند کردن درطرح سیت فلز به فلز، به دلیل قطعات کم تعمیر و نگهداری آن آسان تر می باشد.

شیر یک طـرفه سوپاپی

نوع سوپاپی چک ولو از یک دیسک و فنر که دیسک به صورت افقی به وسیله فنر به سقف شیر متصل شده است تشکیل می شود. در حالی که فشار سیال به اندازه مورد نیاز برسد فنر جمع شده و دیسک رو به بالا حرکت می کند و اجازه عبور به سیال را می دهد.

مکانیزم شیر یکطرفه به چه صورت است؟

اجزای داخلی شیر یکطرفه که سبب باز و بسته شدن خودکار آن می شوند، شامل موارد ذیل هستند :

• بدنه
• پوشش
• دیسک
• لولا

همانطور که ملاحظه کردید مکانیزم شیر یکطرفه بسیار ساده بوده و شامل همان موارد ذکر شده می باشد .اما در برخی از شیرهای یکطرفه بسته به نوع طراحی و استفاده از آن ها ممکن است برخی قسمت های دیگر از جمله بازویی دیسک، بلبرینگ، توپی و بعضی قسمت های دیگر نیز به آن اضافه شوند .

برای خرید شیر یکطرفه به موارد زیر دقت کنید

انتخاب دقیق سایز و متریال شیر یکطرفه از این جهت حائز اهمیت است که سبب می ­شود از محصول مناسب برای کارکرد مدنظر استفاده شود که این امر، رضایت از یک خرید مطمئن و مناسب را به دنبال خواهد داشت. بهتر است برای انتخابی درست و مقرون به صرفه چندین نکته را همزمان مد نظر داشته باشید :

انتخاب جنس: برای انتخاب مناسب‌ترین متریال برای شیر یکطرفه، باید ابتدا کاربرد شیر را از نظر جنس و ویژگی­‌های سیال عبوری مشخص کرد. سپس متریال متناسب با ویژگی سیال عبوری برای شیر در نظر گرفته شود.

انتخاب سایز و تعیین فشار کاری: پس از تعیین متریال شیر، باید سایز و فشار کاری شیر را متناسب با سیستمی که شیر قرار است در آن به کار گرفته شود، تعیین کنید.

قیمت: در صورتی که پس از مشخص کردن جنس و کارکرد شیر یکطرفه، بیش از یک گزینه در اختیار داشتید، انتخاب شیری در الویت است که نسبت به کارایی قیمت مناسب تری دارد. به عبارتی، معیار قیمت می تواند بر انتخاب از میان برندهای مختلف تولید کننده شیر مدنظرتان تاثیرگذار باشد.

اصالت شیر یکطرفه: با توجه به اینکه جنس تقلبی سرمایه مالی و زمانی شما را هدر می دهد و ممکن است سبب خسارت های جبران ناپذیری گردد، ضمن اینکه ضمانت برگشت کالا برای جبران زیان آن وجود ندارد پس قبل از نهایی کردن فرایند انتخاب و خرید حتما از اصالت کالا اطمینان حاصل کنید.

نحوه عمکلرد شیرهای یکطرفه

طرز کار این نوع شیرها به این صورت می باشد که فشار مایع یا گاز دریچه شیر را بلند می کند و باعث عبور مایع یا گاز می شود تا زمانی که فشار زیر دریچه بیشتر از فشار روی آن باشد شیر باز می ماند و عبور مایع یا گاز ادامه می یابد اگر به هر علتی فشار زیر دریچه کمتر از فشار روی آن شود وزن خود دریچه و فشار موادی که قصد برگشتن دارند باعث بسته شدن شیر و جلوگیری از برگشت مواد می شود .

موارد استفاده از شیر یکطرفه

شیرهای یکطرفه را می توان در هر بخش از تاسیسات مکانیکی ساختمان از قبیل پمپ آب خانگی و یا خارج از ساختمان در سیستم لوله کشی فاضلاب مورد استفاده قرار داد.

این شیر دارای زمینه بهره وری فراوانی است که از آن جمله می توان به صنایع وابسته به مایعات مانند سیستم لوله کشی آب و فاضلاب، انواع پمپ آب، کنتور آب، پمپ باد، تجهیزات گرمایشی مانند پکیج و آبگرمکن و حتی در تجهیزات وابسته به گاز و بخار آب نیز اشاره کرد. دیگر موارد استفاده از شیر یکطرفه عبارتند از: شیر یکطرفه ست کنترل، شیر یکطرفه کولر گازی و شیر یکطرفه گاز

نصب شیر یکطرفه فاضلاب

همانطور که از تعریف مربوط به شیر یکطرفه متوجه شدید، لزوم نصب این شیر در لوله کشی فاضلاب ساختمان کاملا مشخص است . چرا که بعد از ورود مواد به داخل لوله اصلی فاضلاب خارج از ساختمان، شیر یکطرفه مانع از برگشت این مواد به داخل سیستم لوله کشی فاضلاب ساختمان می شود . خصوصا اینکه اگر خط لوله فاضلاب به نسبت سیفون آن دارای کمی شیب باشد، احتمال برگشت مواد به داخل ساختمان به دلیل اتفاقاتی همچون سیل و یا بارندگی های شدید بسیار زیاد است .
محل قرار گرفتن شیر یکطرفه در سیستم فاضلاب ساختمان بین سیفون و لوله فاضلاب است که در صورت برگشت مواد آن ها را به سمت لوله فاضلاب هدایت کرده و حتی مانع از ورود دوباره مواد فاضلابی به سیفون شود .

سخن پایانی

همانطور که تاکنون متوجه شده اید، شیر های یکطرفه یکی از پر کاربرد ترین محصولات صنعتی محسوب می شوند و توانسته اند در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار گیرند. به همین خاطر در این قسمت از مقاله سعی نمودیم تا شما را به طور کامل و جامع با این شیر ها آشنا کنیم. برای کسب اطلاع در خصوص این محصول به وبسایت گروه صنعتی فانو مراجعه کنید.