فلنج ، یکی از وسایلی است که در تجهیزات لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرد.
فلنجها (flange) یکی از اتصال دهنده های لوله ها ، شیرآلات و دستگاه ها به یکدیگر می باشد. فلنج ها در مکان هایی که در آن لوله ها ،ابزار دقیق، شیرها و دیگر تجهیزات که برای تعمیر و نگهداری مونتاژ شده اند مورد استفاده قرار میگیرند .
اتصال فلنجدار تشکیل شده از سه قسمت مجزا می باشد : 1-فلنجها 2- گسکت ها 3- پیچ های فلنجها بصورت قطعه دیسکی شکل می باشند که همیشه بصورت جفت به کمک پیچ و مهره دو قطعه را به یکدیگر متصل می سازد و به آسانی باز و بسته می شوند و برای فشارهای کم و زیاد مناسب می باشد.
آب بندی بین دو فلنج توسط لای (Gasket) که در بین آنها قرار داده می شود انجام می گیرد. جنس فلنجها از فولاد و آلیاژهای آن و یا از چدن و استیل و ….. سایر مواد ساخته می شود.
مطابق استاندارد، مشخصات فلنج که شامل موارد ذیل می باشد باید بر روی فلنج حک گردد.
نام تجاری تولید کننده
سایز اسمی لوله (قطر خارجی لوله که فلنج به آن جوش داده می شود.)
مقدار فشار قابل تحمل (کلاس فلنج)
شکل سطح آن (مهم ترین قسمت تشکیل دهنده آن می باشد.)
سوراخ ها (گاهی بعنوان ضخامت دیواره نیز بیان می شود.)
مواد تشکیل دهنده (مطابق استاندارد ASTM این عدد بیانگر مشخصات مواد خام مورد استفاده برای تهیه آن می باشد.)
شماره یا کد مربوط به عملیات حرارتی صورت گرفته بر روی فلنج
اتصال لوله به تجهیزات مانند مخازن تحت فشار، پمپ ها، کمپرسورها و… .
تغییر متریال در لوله.
اتصال به شیرها (Valves) و دیگر اقلامی که در مسیر لوله قرار داشته و نیاز به تعمیرات احتمالی وجود دارد.
اتصال به تجهیزات ابزار دقیق (Instrument devices) که نیاز به تعمیرات احتمالی و یا کالیبراسیون دارند.
کلیه موارد دیگری که نیاز به جداسازی وجود دارد.
لازم به ذکر است هزینه این نوع اتصال بسیار بیشتر از جوشکاری بوده اما به دلیل مزیت های اشاره شده بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
فلنجها بسته به جنس، نوع ساخت و فشاری که تحمل میکنند به استاندارد های زیر تقسیم می گردند:
طبق این استاندارد فلنجهای فولادی به کلاس های 150-300-400-600-900-1500-2500 تقسیم بندی می شوند. این اعداد نشان دهنده ماکزیمم فشار برحسب PSI بوده که فلنج ها در حداکثر دمای مجاز میتواند تحمل کنند. البته مقدار فشار قابل تحمل در دماهای مختلف فرقی ندارد.
در این استاندارد PN نشان دهنده فشارتحمل فلنجهای فولادی وآلیاژی است که فشار اسمی بر حسب BAR را نشان می دهد. به عنوان مثال PN30 یعنی فشار کارکرد فلنج 30 Bar است.
در استاندارد API رده های API 6BX، API 6A و API 6B وجود دارد. این نوع فلنجها دارای تحمل فشار بیشتری نسبت به استاندارد ANSI بوده و به کلاس های 2000-3000-5000-10000-15000 تقسیم می گردد.