پارامتر “رده لوله” اصطلاح رایجی در بازار ایران برای بیان ضخامت و یا به طور وابسته وزن لوله است، این پارامتر در واقع همان مقدار اسکجول لوله یا گاهی اوقات معادل شاخص استاندارد ضخامت لوله ( شاخص وزنی لوله ) است. در ادامه این مقاله از فانو با ما باشید تا اطلاعات دقیقی در خصوص رده لوله های مانیسمان به شما بدهیم.
رده بندی لوله چیست؟
رده بندی لوله یک پارامتر و اصطلاح رایج در بازار ایران می باشد که جهت بیان ضخامت و یا به طور وابسته جهت بیان وزن لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اصطلاح رده بندی لوله در واقع همان شاخص استاندارد ضخامت لوله و یا به بیانی دیگر نشان دهنده شاخص وزنی لوله است. امروزه به منظور تعیین ضخامت جداره لوله از یک معیار دیگر با نام اسکجول نیز استفاده می شود.
در واقع معیار اسکجول در سال 1939 توسط موسسه استاندارد آمریکا (American National Standards Institute _ ANSI)، برای لوله های فولادی از سایزهای اصلاح شده لوله های آهنی به وسیله کاهش اندکی در ضخامت جداره آن ها (با ثابت نگهداشتن قطر خارجی لوله) استفاده شد.
به طوری که وزن واحد طول لوله ها با وزن لوله های آهنی، یکسان در نظر گرفته شد. امروزه با ایجاد این روش جدید در اندازه گذاری لوله های فولادی صنعتی، امکان انتخاب دقیق تر هر یک از لوله ها بر مبنای الزامات عملکردی مورد نیاز به منظور دستیابی به عملکرد ایمن تر سیستم های پایپینگ فراهم شده است.
در استفاده از این معیار به منظور سفارش لوله بایستی دقت داشت که ممکن است برای قطرهای مختلف، یک رده برابر معرف ضخامت های متفاوتی باشد.
برای مثال یک لوله رده 40 با سایز اسمی 12 اینچ، ضخامت دیواره ای برابر با 31/10 میلیمتر دارد. در حالی که یک لوله رده 40 با سایز اسمی 14 اینچ، دارای ضخامت دیواره لوله ای برابر با 13/11 میلیمتر است.
لوله مانسیمان چیست ؟
اولین بار دو برادر لوله هایی بدون درز را تولید کرده و نام این لوله از نام خانوادگی آنها یعنی مانیسمان گرفته شده است. لوله مانیسمان نوعی لوله فولادی بوده که از طریق فرآیند اکستروژن یا ریخته گری گریز از مرکز تولید می شود. در تولید این لوله از شمش های فولادی استفاده شده که در کنار استفاده از فرآیند اکسترود، یکپارچگی را برای لوله مانیسمان به همراه می آورند و باعث می شود این نوع لوله ها بدون درز تولید شوند.
لوله مانیسمان برخلاف سایر انواع لوله ها، قادر به تحمل فشارزیادی هستند که باعث می شود کمتر دچار ترم خوردگی و آسیب شوند. همچنین این لوله های بدون درز قابلیت محاسبه دقیق مقدار فشار را دارند که در نتیجه بعد از لوله کشی، مقیاس های دقیق تری حاصل شده و مشکلات کمی را به همراه دارند.
همچنین این لوله به دلیل برخورداری از خواصی از جمله قابلیت جوش پذیری بالا، استحکام بالا، طول عمر زیاد، مقاوم به خوردگی، عدم سمیت و مناسب جهت انتقال مواد سمی، تحمل دما و فشار بالا و کاهش مقدار رسوبات ایجاد شده درون لوله، دارای کاربردهای وسیعی در صنعت می باشند.
شماره رده برای ابعاد لوله مانیسمان یعنی چه؟
معمولاً برای توصیف اندازه لوله مانیسمان مورد نظرمان از “رده” لوله استفاده می‌کنیم که مربوط به ضخامت دیواره لوله است و با اعداد بخصوصی نشان داده می‌شود.
شماره رده لوله یک اندازه ضخامت دیواره نیست، بلکه مجموعه‌ای از اندازه‌هاست. شماره رده‌های مختلف یعنی اندازههای ضخامت دیواره مختلف برای لوله‌هایی با قطر یکسان. رایجترین شماره رده‌های لوله مانیسمان ۵، ۱۰، ۲۰، ۲۰S،۳۰ ، ۴۰، ۴۰S، ۶۰، ۸۰، ۸۰S، ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۴۰ و ۱۶۰ هستند. هرچه شماره رده بیشتر باشد، ضخامت دیواره و مقاومت در برابر فشار نیز بیشتر است.
معنی Schedule در لوله های مانیسمان چیست ؟؟
بعنوان پارامتری برای تشخیص دادن ضخامت انواع لوله های مختلف مورد بوده و مورد استفاده قرار می گیرد ، البته نکته اینجاست که schedule دقیقا ضخامت لوله نیست ، این پارامتر در اصل رده بندی لوله را نشان می دهد ، مثلا ( لوله رده 40 ) ، ( لوله رده 80 ) و ( لوله رده 60 ) از طریق همین پارامتر رده بندی شده اند ، شایان ذکر است در میان رده های لوله های مانیسمان ، لوله های رده 40 و 80 استفاده بیشتری دارند ، چرا که فشار بیشتری را می توانند تحمل کنند .
انواع رده لوله مانیسمان
لوله های مانیسمان رده‌های مختلف قرار دارد که رایج ترین رده آنها در رده ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ می باشد. هر کدام از لوله ها در اندازه های ۶ و ۱۲ متری تولید می شوند که محدوده قطر لوله ها در ۱۲ تا ۳۶ اینچ قرار دارد. در کشور ما نهایت سایز تولید شده ۲۴ اینچ بوده است که در میان رده های مختلف، رده های ۲۰ و ۴۰ پرطرفدارند و در زمینه های بیشتری کاربرد دارند.
لوله مانیسمان رده ۲۰
رده لوله مانیسمان در رده ۲۰ فشار کمتری نسبت به رده ۴۰ آن تحمل مینماید و برای گاز کشی خانگی نیز استفاده میگردد. هر چند از لوله گازی سپاهان نیز میتوان برای گاز کشی تو کار و رو کار خانگی استفاده نمود. اما لوله مانیسمان رده ۲۰ از شاخه های اصلی و لوازم مورد نیاز موتورخانه شوفاژ و آتش نشانی است.
این لوله مانیسمان گوشتدار را لوله آتش خوار نیز می گویند که کاملا بدون درز می باشد. برای استفاده از این لوله ها در لوله کشی گاز پتروشیمی و صنایع نفت و… باید از دستگاه جوشکاری لوله جوشی استفاده نمود.
لوله مانیسمان رده ۴۰
رده ۴۰ جزء پرطرفدارترین و پراستفاده ترین لوله های مانیسمان است (رده لوله مانیسمان) که در قطرهای حدود ۲ الی ۱۶ اینچ تولید می شود و برای پروژه های حساس تری مانند انتقال گاز، خطوط آتش نشانی، ساخت مخازن تحت فشار، صنایع بسیار مهم نفت و گاز و پتروشیمی پرطرفدار است.
لوله مانیسمان رده ۸۰
لوله رده هشتاد ۸۰ مانیسمان بدون درز ، یک لوله سنگین فشار قوی است که در صنعت پتروشیمی و پروژه های گازی فشار بالا بسیار نیز استفاده می گردند. این لوله مانیسمان استاندارد دارای تاییدیه آتش نشانی است. همچنین برای تجهیزات موتورخانه می توان از این لوله نیز استفاده نمود.
مشخصات رده های مختلف لوله مانیسمان
لوله‌های مانیسمان به شکل رده و اندازه و شماره به فروش می‌رسد. رده لوله یعنی ضخامت لوله‌های ما نیسمان است که در بازار به این اصطلاح شناخته شده اند. سایز لوله‌های مانیسمان و با توجه به قطر داخلی و خارجی آن تعیین می‌شود که بین ۱٫۸ تا ۱۲ اینچ می‌باشد. برای تعیین رده لوله مانیسمان ۳ روش استفاده می‌شود.
۱_براساس ضخامت لوله طبق استاندارد APL5L و یا ANSIB36
۲_براساس وزن آنها به طبق استانداردSTD سنگینXS ا و فوق سنگین XXS تقسیم می‌شوند
۳_ براساس استانداردANSI
ضخامت لوله‌ها به این شکل به دست می‌آید که فرمول آن SCH=(1000)P/S عدد اسکجول است. که P فشار طراحی برحسب PSIو S هم مواد سازنده لوله برحسب PSI است عدد به‌دست‌آمده را روند یا رده می‌گویند که از ۱۰ ۲۰ ۳۰ ۴۰ ۶۰ ۸۰ ۱۲۰ و ۱۶۰ می‌باشد.
در لوله های مانیسمان استانداردی که باید رعایت شوند قطر ها و ضخامت هایی که مناسب باشند و برای قطر های مختلف عدد اسکجول متناسب با ضخامت متفاوت در نظر گرفته می‌شود یعنی اگر لوله‌ای که قطراسمی ۱۲ اینچ و رده ۴۰ است ضخامت دیواره لوله باید در ۱۰/۳۱ میلیمتر باشد و یا برای با قطر اسمی ۱۴ اینچ و رده ۴۰ ضخامت دیواره لوله باید ۱۱٫۱۳ میلیمتر باشد.
