فلنج دنده ای چیست ، چه کاربرد هایی دارد؟

فلنج دنده ای چیست فلنج دنده ای (Threaded flanges) یکی از انواع فلنج های پر کاربرد در صنایع تاسیساتی است که به نام فلنج رزوه ای نیز شناخته می شود. فلنج های موجود در بازار در انواع مختلفی همچون فلنج جوشی، فلنج گلودار، فلنج ساکت ولد، فلنج کور، فلنج دنده ای و … وجود دارند. روش های گوناگونی جهت اتصال لوله و اقلام آن به همدیگر و یا به تجهیزات وجود دارد، مانند جوشکاری و … که یکی از این موارد اتصالات فلنجی است.

فلنج ها یکی از مرسوم ترین روش اتصال لوله ها، شیرآلات و سایر تجهیزات مورد استفاده در لوله کشی به یکدیگر هستند که چون در اتصال به وسیله آن ها از پیچ و مهره استفاده می شود، امکان جداسازی قطعات مختلف لوله و تجهیزات برای تعمیرات و دیگر موارد وجود دارد.

فلنج ها انواع گوناگونی دارند که خواص خاص خود را دارند و در موقعیت ها و شرایط متفاوت به کار می روند. به همین دلیل لازم است تا با انواع مختلف فلنج آشنا شویم تا انتخابی آگاهانه و مناسب داشته باشیم. فلنج دنده ای چیست

در صورت توجه به نیاز خاص و شرایط مورد نظر خریدار، میتوان فلنج درستی را انتخاب کرد که باعث می شود تا بحث های مربوط به هزینه و زمان کاهش یابد و عمر مفید خطوط لوله و اجزای آن افزایش یابد. در ادامه این مقاله از گروه صنعتی فانو به طور مختصر با ویژگی های فلنج ها و به طور کامل با فلنج دنده ای آشنا می‌شویم.

فلنج چیست؟

فلنج قطعه ای دیسکی شکل است که برای اتصال لوله ها و یا شیرآلات به یکدیگر از آن استفاده می کنند و دارای انواع مختلفی است. (جنس فلنج ها که فلنج دنده ای Screw Flange) نیز یکی از آن ها است، بر اساس نیاز هر پروژه می تواند کربن استیل، استنلس استیل و یا انواع آلیاژهای فولادی باشد.

فلنج ها برای نصب به صورت جفت به کار برده می شوند، که هریک از آن ها از یک سمت به لوله و از سمت دیگر به فلنج دیگر متصل هستند. اتصال فلنج ها به یکدیگر به وسیله پیچ و مهره صورت می گیرد و به همین سبب دارای امکان باز و بسته شدن آسان و سریع تر نسبت به دیگر روش های اتصال لوله ها و شیرآلات فولادی و صنعتی هستند.

فلنج ‌ها یکی از انواع پرکاربرد اتصال ‌دهنده ‌های خطوط لوله ‌کشی هستند که بسته به نوع کاربرد، سیال موردنظر و … از انواع متنوعی نیز برخوردار هستند.

• فلنج ‌ها این امکان را به کاربران می ‌دهند تا بتوانند آنها را به راحتی باز و یا بسته کنند.
• و همچنین بتوانند یک خط لوله را به راحتی به سایر اتصالات، شیرآلات و یا یک خط لوله دیگر متصل نمایند.
• فلنج ‌ها در انواع متریال های فولادی، فلنج استیل و فلنج گالوانیزه تولید و به بازار عرضه می‌ گردند.
• می توان انواع فلنجها را از نظر شکل ظاهری به فلنج گلودار، فلنج کور، فلنج اسلیپون و … تقسیم کرد.

فلنج دنده ای چیست؟

همه انواع فلنج در هر دو نوع جوشی و دنده ای که به آن رزوه ای نیز می گویند، قابل تولید بوده و در بازار موجود هستند. فلنج دنده  به جهت اینکه بدون جوشکاری نصب می شود، دارای امکان باز و بسته شدن آسان بوده و این مسئله مزیت اصلی این نوع فلنج محسوب می گردد؛ اما از جهت دیگر نبود جوشکاری سبب می شود تا از آب بندی کامل فلنج دنده ای اطمینان کامل نداشته باشیم.

قطعه اصلی مورد استفاده برای آب بندی فلنج های رزوه ای گسکت ها هستند. گسکت که در لغت به معنی نوار آب بند است، قطعه ای است که مابین دو فلنج جهت جلوگیری از نشت سیالات، مورد استفاده قرار می گیرد.

در حالت کلی جنس گسکت ها به سه دسته عمده گسکت فلزی، گسکت نیمه فلزی و گسکت غیر فلزی تقسیم می گردد؛ برای نمونه گسکت ها از لاستیک، سیلیکون، فایبرگلاس، نمد و… ساخته می شوند. فلنج های دنده ای برای انواع اتصالات لوله های با قطر کوچک ( قطر بین 2/1 اینچ تا 2 اینچ) تولید می شوند و به دلیل نداشتن جوشکاری برای سیالات با فشار و دمای بالا مناسب نیستند.

اتصال با فلنج دنده

فلنج یک روش اتصال لوله ها، دریچه ها، پمپ ها و سایر تجهیزات است تا یک سیستم لوله کشی ایجاد شود. همچنین دسترسی آسان به تمیز کردن، بازرسی یا تعمیرات را فراهم می کند و همین امر تفاوت اصلی اتصالات به وسیله فلنج با دیگر انواع اتصالات است، اینکه با استفاده از پیچ و مهره برای اتصال، اتصالات قابل جدا شدن هستند.

فلنج فولادی معمولا جوش داده شده یا با پیچ دادن (فلنج های دنده ای) بسته می شوند. انواع فلنج بیشتر در صنعت پترو و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه پر کاربرد ترین انواع فلنج در صنعت نام برده شده اند:

• فلنج گلودار
• فلنج اسلیپون
• فلنج دنده
• فلنج کور

فلنج دنده ای چیست قطعه ای دیسکی شکل بوده که با استفاده از پیچ و مهره لوله را به شیرآلات و سایر تجهیزات متصل می کند و اتصال آن با لوله به صورت رزوه ای است. اگرچه فلنج های دنده ای در کلاس های فشاری مختلف و سایزهای مختلف موجود هستند و تولید می شوند اما معمولا از این فلنج ها در سایزهای کوچک استفاده می شود. این نوع فلنج ها از داخل مطابق استاندارد دنده لوله ها یعنی استاندارد NPT رزوه شده اند و فلنج بر روی لوله رزوه شده قرار می گیرد.

لازم به ذکر است که با وجود اینکه اتصال فلنج دنده به وسیله رزوه است اما در صورت لزوم و برای جلوگیری از نشت از بین رزوه ها می توان پس از بستن لوله به فلنج آن ها را به هم جوش داد تا آب بندی بهتری داشته باشیم.

ویژگی ‌های فلنج دنده ای

فلنج دنده ای چیست با اهمیت ترین ویژگی فلنج ها و همین طور فلنج دنده ای، نسبت به روش های دیگر مانند جوشکاری، امکان باز و بسته کردن آن ها به وسیله پیچ و مهره است. این ویژگی منحصر به فرد امکان جدا سازی راحت و تعمیرات قسمت های مختلف از خطوط لوله کشی را فراهم می کند.

از بین ویژگی های متنوع فلنج دنده ای، این ویژگی که برای اتصال به قطعات نیاز به جوشکاری ندارند، باعث شده است تا فلنج دنده ای محبوبیت بالایی در صنعت تاسیسات داشته باشد و یکی از فلنج های کاربردی در صنایع متنوع باشد.

مزیت های فلنج دنده ای در زیر به صورت خلاصه آمده است:

• فلنج های دنده ای دسترسی آسان به تمیزکاری، بازرسی و تعمیرات را فراهم می کنند.
• مزیت اصلی فلنج های دنده ای نسبت به فلنج های جوشی اتصال آن ها به لوله بدون استفاده از جوشکاری است.
• درحالیکه فلنج دنده ای این مزیت را دارد که امکان اتصال بدون جوشکاری و در نتیجه ارزان و راحت تر را به قطعات دارد اما دارای محدودیت ها و عیوبی نیز است. از مهم‌ترین محدودیت های فلنج های دنده ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• فلنج دنده ای برای اتصال به لوله با ضخامت کم مناسب نیست.
• در شرایطی که سیال سمی و حساس است، نمی توان از فلنج دنده ای استفاده کرد.
• علت مناسب نبودن فلنج دنده ای برای اتصال به لوله با ضخامت کم، مشکلات موجود در ایجاد رزوه بر روی لوله های با ضخامت کم است. همچنین، دلیل عدم امکان استفاده از فلنج های دنده ای در مکان هایی که سیال حساس و سمی وجود دارد به علت امکان وجود نشتی کم در اتصالات رزوه ای و خطر آفرین بودن بسیار زیاد اینگونه سیالات در صورت نشت کردن به محیط است.

مزایای استفاده از فلنج دنده ای (رزوه ای)

فلنج دنده ای چیست ، مزیت این نوع فلنج این است که نیاز به جوشکاری ندارد و عموماً برای لوله هایی تا قطر ۱/۲-۱ اینچ ساخته می شود. (این نوع فلنج ها بصورت تبدیل نیز موجود است بطوریکه محل اتصال آن به لوله کمتر از اندازه اسمی فلنج است).

جنس فلنج دنده ای (رزوه ای)

آب بندی بین دو فلنج توسط گسکت که در بین آنها قرار داده می شود انجام می گیرد. جنس فلنج ها از فولاد و آلیاژهای آن و یا از چدن و سایر مواد ساخته می شود. روی فلنج، مطابق استاندارد، مشخصات فلنج بایستی حک گردد.این مشخصات شامل: نام تجاری تولید کننده ، سایز اسمی لوله ، مقدار فشار قابل تحمل ، شکل سطح فلنج، سوراخ ها، مواد تشکیل دهنده و کد مربوط به عملیات حرارتی صورت گرفته بروی آن ، قطر اسمی فلنج برابر قطر لوله ای است که فلنج به آن وصل می شود. فلنج ها بسته به نوع جنس متناسب با فشاری که تحمل می کنند به کلاس های مختلف مانند: ANSI B16.34 ، مطابق استاندارد ISO، بر اساس استاندارد API (6A-6B-6BX) تقسیم می شوند.

کاربرد های فلنج دنده ای

کاربردهای فلنج دنده ای چیست بسیار مختلف و زیاد بوده و این نوع فلنج در اکثر صنایعی که با سیالات در دما ها و فشار های بالا سر و کار دارند، مورد استفاده است. به طور خاص فلنج های دنده ای با جنس فولادی را می توان در فشار و دمای بالا مورد استفاده قرار داد زیرا استانداردی برای اندازه ی قطر داخل این فلنج ها وجود ندارد و همچنین می توان آن ها را بدون جوش دادن وصل نمود. پس کاربرد اصلی فلنج دنده ای با توجه به ویژگی های ذکر شده، در مکان هایی که دما و فشار بالا است، هست.

سخن پایانی

فلنج دنده ای چیست ، نکته دیگری که در رابطه با فلنج دنده ای چیست بسیار مهم است و بخصوص در هنگام خرید باید به آن توجه کرد، مشخصات فلنج است که به صورت حک شده بر روی بدنه و یا پلاک حک شده بر روی آن وجود دارد. مواردی مانند نام تولید کننده، میزان فشار قابل تحمل، استاندارد های ساخت فلنج، مدل فلنج (گلودار، اسلیپون، کور و ساکت ولد) و قطر اسمی باید بر روی هر فلنج نوشته شده باشند.

برچسب ها